Oekraïne

Oekraïne ligt van west naar oost ruim 1600 kilometers van ons vandaan. Na Rusland is Oekraïne de grootste staat van Europa. De grootste steden zijn Kiev (hoofdstad) en Odessa (aan de Zwarte Zee) en Lviv, het vroegere Lemberg - ongeveer een honderd kilometer van de grens met Polen. Een bekend gebied is ook het toeristisch schiereiland de Krim. In het westen van Oekraïne liggen de Karpaten, een prachtig natuurgebied met bergen en rivieren. Daar is ook ons nieuwe project gestart: de bouw van ons kindervakantiehuis 'Het Warme Nest' in Grebeniv.
Rijke Oekraïners wonen in prachtige villa’s, rijden in grote, dure auto’s, hebben de mooiste kleding etc. Maar achter deze uiterlijke schijn die deze toplaag tentoonspreidt vind je een bevolking die dagelijks de gevolgen ondervindt van de economische crisis die voorlopig nog niet ten einde is - door machtsstrijd, corruptie, bureaucratie, criminaliteit en de nog steeds ronddolende geest van het communisme. En bij iedere gelegenheid die zich voordoet, elke dag dus, wordt er naar de wodkafles gegrepen. Zowel tijdens het werk is als in de vrije tijd, bij vreugde of bij verdriet.
Ook de ramp in Tsjernobyl heeft wat dit betreft diepe sporen achtergelaten. Oekraïne maakte nog deel uit van de Sovjet-Unie toen op 26 april 1986 het land door deze catastrofe op de wereldkaart werd gezet. Een nog altijd in nevelen gehuld experiment in deze centrale zorgde voor de ontploffing van een van de vier reactors die tot nu toe aan ongeveer 150.000 mensen door straling het leven heeft gekost. Ook vandaag de dag lijden nog steeds duizenden kinderen aan verschillende vormen van ziektes die het gevolg zijn van deze explosie.
Op 1 december 1991 sprak de bevolking in een referendum na de perestrojka zich uit voor een onafhankelijke staat met de communistische leider Leonid Kravtsjoek als eerste president, later gevolgd door Leonid Koetsjma en nu met Viktor Joesjtsjenko. Met de laatste twee heb ik persoonlijk kennisgemaakt. Beiden hebben hun erkentelijkheid getoond voor onze niet aflatende hulp gedurende de afgelopen 15 jaar.
Oekraïne, zo groot als Frankrijk, is verdeeld in oost en west met als centraal punt Kiev, de hoofdstad. In Galicia waar de machtsbasis van het oude rijk Roech gevestigd was, is de westerse invloed groot. Het nationaal bewustzijn is er zeer sterk en er wordt hoofdzakelijk Oekraïens gesproken. In het oosten daarentegen wonen veel Russen en Russisch sprekende Oekraïners. Daar bevindt zich ook de zware industrie en de belangrijkste havenplaats Odessa, die de naam gekregen heeft van Katerina de Grote.
De politieke situatie is in deze 15 jaar niet veranderd, de Verchovna Rada, het parlement, is en blijft verdeeld door machtsstrijd. Ook de oranje revolutie heeft hier niets aan veranderd. Het wisselen van ministers en besturen leidt nog steeds niet tot verbetering.Als symbool voor Oekraïne is als staatswapen de drietand gekozen (tryzub). Dit symbool werd al gebruikt op de munten van het oud-Kievse rijk. Ook de kozakken beschouwden dit symbool als het hunne. Het Oekraïense volkslied werd in 1863 werd geschreven door Pavlo Tsjoebynsky, die naar Siberië werd verbannen. Hij schreef dat Oekraïne nog niet was gestorven, noch haar roem, noch haar vrijheid. Ook wordt er gezegd dat Oekraïne een land is dat niet gauw sterft. Gevoed door urenlang tafelen, gekoeld door de wodka en gedesinfecteerd door uien en pepers moet het lichaam wel gesterkt worden.
Ook Taras Sjevtsjenko, de grootste Oekraïense dichter, heeft een nationale hymne, Zapovit, geschreven. Ondanks alle onderdrukkingen in het verleden zijn deze hymnen overeind gebleven en worden ze met trots gezongen.
Oekraïne en Rusland zijn toch met elkaar verweven door het Oost-Slavische rijk van Kiev. Honderden jaren voor Christus woonden er al verschillende stammen langs de grootste waterader, de Dnjepr. In 988 werd het rijk Rus' gevormd, onder de eerste vorst Wladimir, die zijn volk de staatsgodsdienst van het Byzantijnse christendom liet ondergaan doordat hij trouwde met de Byzantijnse prinses Olga. Hij werd later opgevolgd door Jaroslav de Wijze. Nadien werd het gehele rijk verwoest door de Mongoolse vorst Batoe Chan, het begin van het Tartaarse juk. De opstand door de kozakkenleider Mazepa vormde een nieuw begin waarna verschillende landen oorlogen om het land voerden en Oekraïne tot een speelbal van de heersende machten werd. De steeds wisselende machtsverhoudingen - en ook de Eerste en Tweede Wereldoorlog - hebben land en volk sterk verdeeld, met name ook het joodse volk heeft hier verschrikkingen meegemaakt. De onderdrukking van het geloof, de genocide in 1932, holodomor genoemd - een van de grootste tragedies van de afgelopen eeuw, waarbij door de bewuste politiek van Stalin 10 à 15 miljoen mensen het leven lieten door verhongering - hebben dit volk echter niet geknakt. De Oekraïners zijn trots op hun grond met tal van delfstoffen, trots op hun cultuur en erfgoed, trots op hun religie, de Byzantijnse, waarin de iconen centraal staan, zowel bij de Grieks-katholieken als bij de orthodoxe christenen. Het is alleen bijzonder jammer dat de verhouding tussen deze kerken niet vriendelijk te noemen is. Maar er is hoop voor de toekomst. Veel Oekraïners hebben hun land verlaten en zijn overal in de wereld te vinden. De laatste jaren is Oekraïne meer in de belangstelling van het Westen gekomen door tal van verwikkelingen, zoals Tsjernobyl, gasdoorvoer, revolutie en catastrofes. De mensen in het Westen zijn zich meer gaan interesseren voor Oekraïne, daar er veel economische mogelijkheden aanwezig zijn. Deze korte samenvatting is dan ook maar een momentopname. Het verhaal is nog niet af, ondanks 15 jaar onafhankelijkheid. De geschiedenis gaat door. De bijzondere band blijft en onze organisatie blijft dus nog hard nodig. Persoonlijke bindingen scheppen aan beide zijden verplichtingen voor de toekomst. Hopelijk kan Oekraïne deze eeuw zijn plaats in de nieuwe Europese structuur verwezenlijken.